Kristín Helga Guðmundsdóttir

Ég hætti að reykja 1. desember 1982, sá dagur er mér minnisstæður. Ég hætti að reykja m.a. vegna þess að sonur minn sem þá var rétt byrjaður í barnaskóla minnti mig daglega á að reykingar væru skaðlegar. Aðdragandinn að því að ég hætti að reykja var nokkuð langur. Í eitt ár taldi ég mér trú um að ég væri komin með slæman morgunhósta, að ég ætti erfitt með að labba upp stiga vegna mæði og það væri bæði dýrt og sóðalegt að reykja. Það voru mörg atriði sem ég tíndi til gegn reykingum til að undirbúa sálartetrið að hætta að reykja. Mér fannst nefnilega bara „andskoti“ gott að reykja, - var mjög efnileg reykingakona, orðin horuð, grá og guggin. Drengurinn minn var hins vegar staðfastur í áróðri sínum á heimilinu og ég sem elska friðinn hætti að reykja.

Fyrst að ég gat hætt að reykja og þá geta það allir. Ágæt kona sagði mér að ef ég gæti hætt að reykja í þrjá daga þá væri baráttan við löngunina í sígarettur unnin. Þegar þrír erfiðir dagar voru liðnir tímdi ég ekki að byrja aftur, en löngunin var fyrir hendi. Í fjórar til fimm vikur gætti ég þess að hitta ekki vini sem reyktu. Ég smakkaði ekki áfengi í langan tíma eftir að ég hætti að reykja og ég fékk mér aldrei smók. Ég gekk í gegnum fráhvarfseinkenni eins og allir aðrir, fékk útbrot á bringuna, hóstaði slími, þyngdist töluvert, - en ég lét mig hafa það. Smám saman hvarf löngunin í sígarettur, en merkilegt var að hún blossaði upp einstöku sinnum við mjög sérkennilegar aðstæður, s.s. þegar ég stóð í úrhellisrigningu og beið eftir strætó, þegar ég var á Leifsstöð á leið til útlanda og þegar ég fór á pöpparölt en ég stóðst freistinguna.

Reykingamenn eiga  samúð mína, því með lögum hefur ríkið bannað reykingar á opinberum veitingastöðum og börum. Heilbrigðisráðherra vissi sem var að sjúkdómar sem rekja má til reykinga er að sliga heilbrigðiskerfið, þrátt fyrir það er forræðishyggja ríkisins í þessu máli umhugsunarverð. Í ljósi þess að ríkið hefur með höndum einokun á sölu og dreifingu á tóbaki og víni hér á landi.  

Reykinga- og veitingamenn hefðu átt að láta heyra í sér  þegar fjallað var um frumvarpið um reykingabann á veitingahúsm og börum á Alþingi. Fylgist fólk ekki með því sem gerist í sölum Alþingis þegar sett eru lög um stjórn landsins? Það er ef til vill dálítið seint í rassinn gripið hjá veitingamönnum að gera eitthvað fyrir reykingamenn þegar lögin eru gengin í gildi. Margir veitingamenn ætla að útbúa tjöld fyrir utan barina þannig að reykingamenn eiga á hættu fá sjúkdóma sem tengdir eru kulda og vosbúð ásamt því að eiga á hættu að fá sjúkdóma sem rekja má til reykinga. Það gæti kostað heilbrigðiskerfið drjúgan skilding í viðbót.

Boð og bönn er ekki alltaf rétta leiðin til að ná árangri. Forvarnir í fjölbreyttri mynd er heppilegasta leiðin til að hafa áhrif á börn og unglinga og koma í veg fyrir að þau byrji að reyka.  Hvetjum ríkisvaldið til að tryggja að nægu fjármagni verði veitt í forvarnir gegn reykingum.

Kleppspítali er 100 ára. Þegar ég var barn ólst ég upp í Smáíbúðarhverfinu. Á þeim tíma fengu foreldrar mínir stundum símhringingu frá Kleppi og þeim var sagt að vinur frænda míns hefði strokið þaðan. Starfsmenn hringdu venjulega í nokkra ættingja og vini þessa unga veika manns. Menn vissu að hann leitaði skjóls til ákveðinna aðila. Frændi minn bjó hjá okkur á þessum tíma en hann var æskuvinur þessa unga veika manns. Vinur frænda míns kom iðulega heim til okkar þegar hann strauk af Kleppi. Mamma tók alltaf vel á móti honum og gaf honum að borða og spjallaði við hann þar til gæslumenn á Kleppi sóttu hann. Við krakkarnir vorum hrædd við manninn og földum okkur þegar hann kom. Þessi ungi maður hafði verið lengi á Kleppi eða frá því að hann var unglingur. Mér var sögð saga hans og fannst hún döpur eins og saga margra sem eru veikir á geði.

Síðar á ævinni átti ég eftir að vinna í nokkur ár á Kleppi meðan ég stundaði háskólanám. Ég var aðstoðarmaður í rannsóknum og hafði aðstöðu í gamla læknabústaðinum. Ég hafði lítil samskipti við sjúklinga nema þegar ég mætti þeim á leið í og úr vinnu eða þegar ég skrapp út í matsal. Í læknabústaðnum var einnig bókasafn og oft voru þar í starfsnámi nemar í bókasafnsfræði. Ég man sérstaklega eftir einni konu, sem var um fertugt, og var í starfsnámi á bókasafninu í stuttan tíma. Ég tók eftir því að hún fór ekki í mat eða kaffi út í matsal meðan á starfsnáminu stóð. Ég spurði hana eitt sinn hvers vegna hún færi ekki í kaffi með hinum og hún svaraði mér með annarri spurningu. Ertu ekki hrædd við að sjúklingarnir ráðist á þig þegar þú ferð út í kaffi? Ég var undrandi á þessari spurningu. Það hafði aldrei hvarflað að mér að hræðast sjúklingana. Það voru aðrar tilfinningar sem hrærðust með mér en hræðsla við veikt fólk.

Fyrir unga konu sem var að hefja lífsbaráttuna var starfið á Kleppi mjög lærdómsríkt og gott veganesti út í lífið. Á Kleppi kynntist ég áhugaverðu fólki sem er mér ennþá minnisstætt.

Bloggsíðan mín er orðin að veruleika. Það er greinilega einfalt að opna bloggsíðu. Ég hef lengi velt því fyrir mér hver tilgangurinn með nútíma dagbókum á netinu er. Menn tjá sig bæði um einkamál sín og annarra í dagbækurnar sem þeir myndu annars ekki ræða um á vinnustað eða annarsstaðar, en á netið skal það fara.

Það sem mér finnst hins vegar áhugavert er sú þjóðfélagslega og stjórnmálalega umræða sem fer fram á netinu. Netið gefur almenningi tækifæri til að tjá skoðanir sínar og vera virka í umræðunni, það er ég þakklát fyrir. Í ljósi þess að fjórða valdið, fjölmiðlar, stjórna því hvað er rætt um og hverjir taka þátt í umræðunni. Fjölmiðlar hafa áhrif á skoðanir almennings, með fullri virðingu fyrir okkur neytendum. Það er spurning um að endurtaka sama atriði nógu oft og þá  halda menn að það sé „satt og rétt“.